به نقل از «تسنیم»

عربستان به دنبال تغییر نظام حاکم قطر/ دوحه میزبان مخالفان سعودی

تاریخ انتشار: ۶ شهریور ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۴۵۴۰۸۶۷

بحران روابط محور سعودی با قطر در حالی وارد مسائل ممنوعه شده و خط قرمزها را پشت سر گذاشته است که هر یک از طرفین با اتخاذ مواضع تند و خطرناک به دنبال مقابله به مثل با طرف مقابل است.

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از روزنامه رای الیوم، در حالی که بحران روابط محور سعودی با قطر وارد مسائل ممنوعه شده و خط قرمزها را پشت سر گذاشته است هر یک از طرفین با اتخاذ مواضع تند و خطرناک به دنبال مقابله به مثل با طرف مقابل است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در این میان «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه که امروز وارد کویت شد، هشتمین واسطه‌ای است که تلاش دارد برای بحران عربی بین محور سعودی و قطر راه حلی مسالمت آمیز پیدا کند، اما به نظر می رسد او از میانجی های قبلی از جمله رکس تیلرسون همتای آمریکایی خود شانس بیشتری نخواهد داشت.

ماموریت دشوار وزیر خارجه روسیه

لاوروف که در چارچوب این سفر عازم سه کشور عرب حاشیه خلیج فارس شامل کویت قطر و امارات متحده عربی خواهد شد، به خوبی متوجه ماموریت دشوار خود است از همین رو امید زیادی به میزبانان خود نمی دهد.

حملات رسانه ای و لحن تند؛ آشتی معجزه است

اکنون بیش از هشتاد روز از آغاز بحران بین چهار کشور عربی شامل عربستان، مصر، بحرین و امارات با قطر گذشته است و در این فاصله بحران روابط دو طرف شدت پیدا کرده است تا جایی که تحولات و مواضع تند دو طرف را به نمایش گذاشته است و به این ترتیب امکان آشتی و بازگشت اوضاع را به روند تقریبا شبیه آنچه در گذشته جریان داشت، غیر ممکن کرده است؛ این را می توان از حملات رسانه ای و لحن تند و تحریک آمیز دو طرف علیه یکدیگر متوجه شد.

در این میان محور سعودی و قطر وارد مسائل ممنوعه شده و تمام خط قرمزها را نقض کرده و ارزش ها و عرف و ادبیات اختلاف را نیز زیر پاگذاشته اند و به این ترتیب دستیابی به راه حل دیگر واقعیت ندارد، مگر اینکه معجزه رخ دهد.

عربستان به دنبال تغییر نظام حاکم در قطر

در این میان خطرناک ترین تحول در روند بحران دو طرف، آغاز تلاش برای تغییر نظام در قطر است و این کشور نیز در مقابل به همین سلاح متوسل شده و از مخالفان سعودی استقبال می کند و در حال شرط بندی بر رقبای خاندان حاکم سعودی یا همان خاندان آل الرشید است که در شهر حائل برای خود حکومت تشکیل داده و چند دهه در آنجا قدرت را در دست داشتند و برای مقابله با آل سعود با عثمانی ها ائتلاف کردند.

از سوی دیگر رهبران سعودی با اقدامی بسیار مهم و خطرناک همه را غافلگیر کردند به این معنی که از شیخ عبدالله بن علی آل ثانی برادر شیخ احمد بن علی آل ثانی اولین امیر قطر پس از استقلال استقبال کردند.

این در حالی است که احمد بن علی آل ثانی در کودتایی به رهبری پسر عموی خود شیخ خلیفه بن حمد آل ثانی جد امیر کنونی قطر در سال 1972 برکنار شد.

تلاش عربستان برای ایجاد شکاف در خاندان حاکم قطر

هدف عربستان از این اقدام ایجاد شکاف در خاندان حاکم قطر و زنده کردن اختلافات بین آنان است، زیرا شیخ عبدالله آل ثانی با استقبال بالاترین مقامات عربستان و پیش از همه محمد بن سلمان ولیعهد سعودی در قصر السلام در جده روبه رو شد و همچنین در شهر طنجه مغرب میهمان ملک سلمان بود که در آنجا تعطیلات تابستانی خود را سپری می کند.

نکته قابل توجه اینکه رهبران سعودی به استقبال رسمی از شیخ «جایگزین» قطری و خطاب قرار دادن او به عنوان امیر اکتفا نکردند، بلکه از این فراتر رفتند و مقری را برای او در ریاض تشکیل دادند که تعداد زیادی کارمند و کارشناس در آنجا مستقر شدند و بودجه ای هنگفتی را به آن اختصاص دادند تا بر مسائل اتباع قطری به ویژه حجاج این کشور در عربستان نظارت داشته باشد.

اهرم فشار احتمالی عربستان علیه قطر چیست؟

اینکه محور سعودی در آینده چه دستور کار و نقشه هایی را در مقابله با قطر در پیش خواهد گرفت، مشخص نیست اما این سوال مطرح است که آیا از وجود شیخ عبدالله آل ثانی به عنوان اهرم فشار علیه سران قطر استفاده خواهد کرد تا آن را به پذیرش شروط 13گانه وادار سازد یا اینکه به دنبال تغییر نظام حاکم قطر و روی کارآوردن شیخ عبدالله و خاندان او (بن علی) است؟

اگر احتمال گزینه دوم یا همان روی کار آوردن شیخ عبدالله قوت بیشتری دارد سوال دیگر این است که چگونه امیر جدید به قدرت خواهد رسید؟ از طریق ایجاد ناآرامی یا کودتای داخلی و یا جنگ خارجی؟

در مقابل دولت قطر اکنون در آماده باش کامل به سر می برد و سرگرم رزمایش های مشترک با نیروهای منطقه ای از جمله آمریکا و ترکیه است و با کمک گرفتن از متحدان بین المللی بر اساس اصول دیپلماسی فعال توانسته است بحران را مهار کند.

یکی از متحدان قطر ترکیه است که نیروهای خود را وارد خاک قطر کرده است و ایران نیز حمایت سیاسی و اقتصادی خود از دوحه را پنهان نکرده است و در مقابل دوحه نیز سفیر خود را به تهران بازگرداند حال آنکه در پی حادثه سفارت عربستان در تهران به منظور اعلام همبستگی با ریاض سفیر خود را ایران خارج کرده بود.

خشم عربستان و متحدانش از تحکیم روابط قطر با ایران

این نزدیک شدن قطر به ایران و به عبارت بهتر تحکیم روابط با آن خشم محور سعودی را به دنبال داشته است.

هنوز اوضاع کنونی مانند آتش زیر خاکستر است و ائتلاف چهار گانه به رهبری عربستان تمام امکانات مالی و رسانه ای خود را علیه قطر به کار گرفته است.

با این توضیحات و در پرتو پیچیدگی اوضاع کنونی وزیر خارجه روسیه تحت عنوان میانجیگری برای حل بحران وارد منطقه شده است حال آنکه اطمینان داریم سفر او نیز به همان سرنوشت سفر رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه منتهی خواهد شد و هیچ گونه دستاوردی نخواهد داشت البته به جز یک تفاوت کوچک و آن آینکه چه بسا لاوروف با برخی قراردادها و معاملات تجاری و نظامی به مسکو بازگردد زیرا او در این بحران جانبدار هیچ یک از طرفین نیست بلکه با همه طرف ها روابط خوبی دارد.

در این میان باید در نظر داشت که احتمال دارد بحران خلیج فارس بیش از آنچه انتظار می رود، به درازا بکشد و لاوروف نیز آخرین میانجی نخواهد بود.

انتهای پیام/

R7891/P36446/S8,90/CT7

منبع: تسنیم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۵۴۰۸۶۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

معامله ریاض – واشنگتن به مویی بند است

سایت خبری – تحلیلی المانیتور در تازه‌ترین گزارش درباره معامله بزرگ جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده بین عربستان سعودی و اسرائیل نوشت: پس از جلوگیری از درگیری منطقه‌ای با جمهوری اسلامی ایران، دولت بایدن اکنون خود را وابسته به توافق آتش بس بین حماس و اسرائیل برای نجات استراتژی خود در خاورمیانه می‌بیند.

به گزارش جماران، اجزای لازم برای یک پیمان دفاعی تاریخی ایالات متحده با عربستان سعودی تقریبا فراهم شده است؛ توافقی که به عادی سازی روابط ریاض با دولت یهود کمک می‌کند و بنابراین، امکان جریان متقابل سرمایه و همکاری نظامی را فراهم می‌کند که می‌تواند ایران را بیشتر منزوی کند.

فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی روز دوشنبه در نشست مجمع جهانی اقتصاد در ریاض گفت: «در مورد توافقات دوجانبه بین پادشاهی سعودی و ایالات متحده، ما بسیار بسیار به پایان نزدیک هستیم و بیشتر کار‌ها قبلا انجام شده است.» آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده نیز آن را تکرار کرد.

جزییات پیمان مورد نظر آمریکا و عربستان سعودی علنی نشده است. آنچه که از طریق منابع دیپلماتیک به رسانه‌ها درز داده شده نشان می‌دهد که این توافق چیزی شبیه ماده ۵ معاهده ۱۹۶۰ ایالات متحده با ژاپن که ایالات متحده را متعهد می‌کند در صورت حمله به ژاپن از این کشور دفاع کند را در دل خود ندارد. اما احتمالاً فراتر از متن توافق‌های موجود میان واشنگتن و کشور‌های عربی خلیج فارس است که برخی از آن‌ها متحد اصلی غیرناتو واشنگتن محسوب می‌شوند است. در توافق‌های فعلی صرفا بندی درباره ضرورت مشورت در مورد گام‌های دفاعی به چشم می‌خورد.

با این حال، سنگ بنای مورد نیاز برای دستیابی به موافقت کنگره برای توافق پیشنهادی، عادی سازی عربستان با اسرائیل است که همچنان مبهم باقی مانده است. یکی از خواسته‌های کلیدی محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، تعهد رهبران اسرائیل به برداشتن گام‌های برگشت ناپذیر به سوی تشکیل کشور فلسطین – است که هنوز برآورده نشده است. مقامات آمریکایی می‌گویند رسیدن به این هدف، مستلزم پایان جنگ در غزه است.

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، که با فشار داخلی شدید مواجه است، بیش از آنکه به فلسطینی‌ها امتیاز بزرگی بدهد، به دنبال پایان دادن به حیات حماس است. نتانیاهو این هفته وعده خود را برای اعزام ارتش اسرائیل به رفح "با یا بدون" توافق آتش بس تکرار کرد.

دولت بایدن همه راه‌ها را برای جلوگیری از آن انجام می‌دهد، در حالی که فشار بر حماس برای پذیرش فوری آخرین پیشنهاد آتش‌بس را مضاعف می‌کند.

جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید روز سه شنبه در پاسخ به این سوال که آیا دولت برنامه B دارد یا خیر، به خبرنگاران گفت: «فقط باید یک توافق وجود داشته باشد. اگر بتوانیم آتش‌بس به دست آوریم، می‌توانیم چیزی پایدارتر به دست آوریم، سپس شاید به درگیری پایان دهیم و با پروژه عادی‌سازی پیش برویم. اما همه این پروسه باید با یک معامله شروع شود.»

به نظر می‌رسد که دولت بایدن برای به نتیجه رساندن مذاکرات جاری و رسیدن به سنگ بنای معامله مدنظر، از هر گونه اقدام تنش آفرین و تحریک کننده اسرائیل خودداری می‌کند. اوایل این هفته، وزارت امور خارجه از تحریم چهار واحد امنیتی اسرائیل که به نظر می‌رسید قوانین بشردوستانه بین‌المللی را به شدت نقض کرده‌اند، خودداری کرد، چیزی که برخی آن را آخرین ژست آشتی‌جویانه در قبال دولت نتانیاهو تعبیر کردند.

بلینکن روز سه‌شنبه برای نزدیک به سه ساعت با نتانیاهو دیدار کرد تا برای ارسال کمک‌های بشردوستانه بیشتر به غزه و پرهیز از تهاجم ره رفح که رئیس پنتاگون می‌گوید اسرائیل به اندازه کافی برای آن آماده نیست به او هشدار داده باشد. یک منبع مطلع در مورد این دیدار گفت که این دیدار برای طرف آمریکایی خوب پیش نرفت، اما جزئیاتی ارائه نکرد.

اکنون همه چیز به دستیابی حماس و اسراییل به یک توافق آتش بس بستگی دارد تا فشار بر دولت اسرائیل را به امید سازش در آینده کاهش دهند.

مقامات پیشین امنیت ملی آمریکا به المانیتور گفتند که به نظر می‌رسد پیشنهاد بلینکن در اوایل این هفته مبنی بر اینکه ایالات متحده و عربستان سعودی در حال آماده کردن توافقنامه دفاعی دوجانبه خود هستند، با هدف جلب نظر رهبران اسرائیلی بوده است، نه نشان‌دهنده هرگونه پیروزی قریب‌الوقوع برای واشنگتن.

عربستان سعودی مدتهاست که به دنبال دسترسی بیشتر به تسلیحات پیشرفته ایالات متحده، از جمله دفاع هوایی و موشکی، و کاهش کنترل صادرات ایالات متحده بر روی تراشه‌های پیشرفته مورد استفاده برای توسعه سیستم‌های هوش مصنوعی بوده است. ممکن است یک توافق دوجانبه موقت به عنوان یکی از راه‌های محدود کردن نفوذ استراتژیک چین بر ریاض تا زمانی که دولت آینده اسرائیل آماده ارائه امتیازاتی به فلسطینیان باشد، تلقی شود.

یکی از مقامات ارشد سابق آمریکایی می‌گوید که راه‌هایی وجود دارد که می‌توان چنین توافقی را بدون نیاز به تصویب سنا پیش برد. دولت بایدن در سال ۲۰۲۱ به قطر موقعیت متحد اصلی غیر ناتو اعطا کرد و سال گذشته یک توافق راهبردی گسترده با بحرین امضا کرد که به منامه اجازه دسترسی ممتاز به اشتراک اطلاعات، دفاع موشکی و همکاری در زمینه هوش مصنوعی را داد. یکی از مقامات ارشد کاخ سفید در آن زمان از توافق اخیر به عنوان «الگو» یی برای منطقه یاد کرد.

اما دیگر مقامات سابق امنیت ملی در مورد این گزینه تردید دارند. هر پیمانی که متضمن تضمین‌های دفاعی ایالات متحده و انتقال تسلیحات عمده برای عربستان سعودی باشد، مستلزم کسب مجوز از جانب کنگره است. از سوی دیگر تحقق درخواست محمد بن سلمان برای برخورداری عربستان از پروسه غنی‌سازی کامل هسته‌ای، نگرانی‌های آمریکا در مورد اشاعه تسلیحات هسته‌ای را به همره دارد. در غیاب عادی سازی رابطه عربستان با اسرائیل، جمهوری خواهان سنا احتمالاً این توافق را برای ایالات متحده ناکافی می‌دانند.

جاناتان لرد، مدیر برنامه امنیتی خاورمیانه در مرکز امنیت جدید آمریکا در واشنگتن می‌گوید: بخش بزرگی از این توافق میان عربستان و آمریکا از لحاظ سیاسی و استراتژیک مربوط به عادی سازی رابطه ریاض با اسرائیل بود. بدون آن، دولت بایدن احتمالاً باید عربستان سعودی را متقاعد کند که با واگذاری امتیازات اضافی موافقت کند تا شاید بایدن بتواند با دست پرتر اعضای کنگره را با خود همراه سازد. یکی از این امتیاز‌ها می‌تواند محدودیت‌های گسترده‌تر بر همکاری امنیتی عربستان و چین و تعهد عمیق مقامات سعودی برای ادغام نظامی با دیگر شرکای آمریکایی در منطقه باشد.

مقامات سعودی حداقل به طور علنی هیچ نشانه‌ای مبنی بر اینکه ولیعهد مایل است به چیزی کمتر از تضمین‌های کامل دفاعی ایالات متحده و راهی برای تشکیل کشور مستقل برای فلسطینیان رضایت دهد، بروز نداده اند. یک مقام منطقه‌ای آشنا به مذاکرات به المانیتور گفت که پذیرش هر چیزی جز این «برای ریاض بسیار دشوار خواهد بود».